Odkleszczanie - Skuteczne metody walki z kleszczami

Kleszcze (Ixodida) to rząd pajęczaków. Do swojego rozwoju kleszcze potrzebują krwi. Zdobywają ją pasożytując na swoich ofiarach wśród których znajdują się gady, ptaki i ssaki. Istnieje prosty sposób na pozbycie się kleszczy z ogrodu lub działki. Tym sposobem jest odkleszczanie ogrodu lub odkleszczanie działki.

Odkleszczanie

Czym są kleszcze?

Kleszcze (Ixodida) to rząd pajęczaków. Kleszcze są czasowymi pasożytami obligatoryjnymi. Pasożyty czasowe to pasożyty żerujące na swoim żywicielu jedynie przez pewien czas. Do swojego rozwoju kleszcze potrzebują krwi. Zdobywają ją pasożytując na swoich ofiarach wśród których znajdują się gady, ptaki i ssaki.

Zagrożenie ze strony kleszczy, czyli choroby przenoszone przez kleszcze

Kleszcze przenoszą liczne choroby. Dla wielu chorób kleszcze stanowią za równo najważniejszy rezerwuar jak i główny czynnik odpowiedzialny za ich przenoszenie. O tym, że kleszcze przenoszą choroby wiemy nie od dziś. Pierwsze informacje o gorączce wywoływanej przez kleszcze pochodzą z chińskiego papirusu datowanego na 1550 rok p.n.e.

Charakterystyczną cechą chorób przenoszonych przez kleszcze jest to, że przenosiciele oraz rezerwuary tej choroby czyli kleszcze i dzikie zwierzęta, które na nią chorują przebywają w środowisku naturalnym. W środowisku tym chorobotwórcze mikroorganizmy, które przenoszone są przez kleszcze przez wiele pokoleń żyją i ewoluują bez udziału człowieka. Zazwyczaj patogeny, które raz znalazły się wewnątrz ciała kleszcza pozostają w nim przez całe życie danego osobnika tego krwiopijnego pajęczaka. Ilość patogenów przenoszonych przez kleszcze jest bardzo wysoka. Stwierdzono, że są one przenosicielami oraz rezerwuarem 20 gatunków krętków, 30 gatunków riketsji, 130 gatunków arbowirusów, 200 gatunków piroplazm oraz po kilku gatunków grzybów, bakterii, filarii i pierwotniaków. Do chorób przenoszonych przez kleszcze należą między innymi gorączka teksańska wywoływana przez pierwotniaka babesia i tyfus kleszczowy wywoływany przez riketsie.Przenoszenie przez kleszcze jest jedną z głównych dróg którymi wymienione przed chwilą choroby przenoszą się ze zwierząt na ludzi. 

Dlaczego kleszcze tak często przenoszą choroby?

Istnieją dwa czynniki, które sprawiają, że kleszcze idealne nadają się do przenoszenia chorób. Pierwszym z nich jest fakt, że wewnątrz organizmu kleszczy panują idealne warunki dla bytowania patogenów oraz ich rozwoju. Drugim z nich jest sposób żerowania kleszczy. Kleszcze żerują na organizmach należących do różnych gatunków w związku z czym często przenoszą szkodliwe mikroorganizmy z jednych gatunków zwierząt na inne gatunki zwierząt lub na ludzi.

Prawdopodobieństwo przeniesienia chorób przez kleszcze zwiększa fakt, że ich żerowanie trwa dość długo. O tym, że długość żerowania kleszczy pozostaje nie bez wpływu na prawdopodobieństwo przeniesienia przez nie choroby świadczy fakt, że kleszcze z rodziny obrzeżkowatych, których żerowanie trwa krócej od innych gatunków kleszczy przenoszą choroby rzadziej od innych kleszczy. Również wyjątkowo duża ilość krwi wypijanej przez kleszcze zwiększa prawdopodobieństwo, że przeniosą one groźne mikroorganizmy. Duże znaczenie ma też długowieczność kleszczy. Czasem życia przewyższają one niektórych żywicieli mikrobów które przenoszą na przykład myszy i szczury.

Kleszcze mogą przenosić choroby na duże odległości ponieważ niemałe odległości mogą one pokonywać na ciałach swoich żywicieli. Dotyczy to zwłaszcza kleszczy bytujących na ciałach ptaków wędrownych, które nierzadko latają na odległości liczone w tysiącach kilometrów. Na jeszcze większe odległości przenosić mogą kleszcze na swoim ciele ludzie. Odległości na które kleszcze przenoszone są przez innych swoich żywicieli na przykład ssaki leśne są już znacząco mniejsze, ale i one nie pozostają małe.

Zwalczanie kleszczy

Jakimi drogami kleszcze przenoszą choroby?

Istnieje kilka dróg którymi patogeny przenoszone przez kleszcze przedostają się do ciał innych zwierząt i ludzi.

Najczęściej trafiają do nich wstrzykiwane wraz z śliną żerującego kleszcza.

Drugą drogą którą patogeny przedostają się z ciał kleszczy do ciał gospodarzy są wydzieliny gruczołów biodrowych, które wydzielane są podczas żerowania obrzeżków. Patogeny znajdujące się w gruczołach biodrowych trafiają do ciał żywicieli kręgowych przez uszkodzoną, a czasami również przez nieuszkodzoną skórę.

Bardzo często patogeny przenoszą się również z kałem roztoczy. W ten sposób przenoszone są patogeny, które bytują w jelicie lub w komórkach nabłonka jelitowego kleszczy. Wysuszone wydaliny kleszczy przenoszone są dalej przez powietrze.

Szczególnie duże ryzyko przeniesienia patogenów przenoszonych przez kleszcze powstaje w przypadku rozerwania kleszcza podczas jego nieumiejętnego usuwania. Może wtedy dojść do przedostania się patogenów na rankę wcześniej utworzoną przez kleszcza w skórze jego żywiciela.

Życie kleszczy 

Życie kleszcza można podzielić na dwie fazy, a mianowicie na fazę pasożytniczą i na fazę nie pasożytniczą. Podczas fazy pasożytniczej kleszcze pozostają w ścisłym związku ze swoim gospodarzem. Podczas fazy nie pasożytniczej kleszcze nie są związane ze swoim gospodarzem. Najczęściej przebywają wtedy w ściółce, powierzchniowych warstwach gleby, w szparach nor i gniazd swoich żywicieli oraz wśród roślinności.

Istnieje długa lista czynników środowiskowych, które wpływają na to, czy kleszcze przeżyją fazę niepasożytowania. Największe znaczenie mają wilgotność i temperatura powietrza. Pozostałe czynniki mające wpływ na bytowanie kleszczy to intensywność promieniowania słonecznego, długość dnia, ilość i rozkład opadów w ciągu roku, wielkość pokrywy śnieżnej, wilgotność gleby, szata roślinna, rzeźba powierzchni i inne. Duże znaczenie mają też działania człowieka, który przekształca środowisko na mniej lub bardziej sprzyjające rozwojowi kleszczy i wpływa na liczebność głównych żywicieli kleszczy czyli dzikich zwierząt poprzez polowania, szczepienia lisów i inne działania.

Aktywność kleszczy zmienia się wraz ze zmianami w długości dnia i nocy. Ponieważ długość dnia i nocy w ciągu roku zmienia się z dużą dokładnością kleszcze dobrze dostosowują swoją aktywność do pór roku.

Większość życia kleszczy to czas pomiędzy żerowaniami. Same żerowania zabiera im jedynie 2% życia.

Cykl rozwojowy kleszczy może mieć przebieg jednożywicielowy, dwużywicielowy lub trójżywicielowy. Różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami przebiegów cyklów rozwojowych kleszczy polegają na ilości żywicieli kleszczy podczas ich rozwoju. Żywiciele ci bardzo często należą do różnych gatunków.

 

Wpływ temperatur na kleszcze

Istnieje ściśle ustalony zakres temperatur w których może odbywać się żerowanie kleszczy. Za równo powyżej jak i poniżej tego zakresu kleszcze giną w związku z nieodwracalnymi uszkodzeniami ich organizmów. Zazwyczaj kleszcze bytujące na danym obszarze mają wytrzymałość przekraczającą za równo maksymalną jak i minimalną temperaturę występującą w danym miejscu.

Maksymalna zaobserwowana temperatura w której mogły przeżyć kleszcze wynosiła od 48 do 52°Celsjusza.

Za równo szybkość procesów życiowych kleszczy jak i czas rozwoju pokoleń tych pajęczaków uzależnione są głównie od temperatury. Przy czym warto zauważyć, że czynnikiem ograniczającym nie są tu minimalne temperatury, lecz suma efektywnych wartości temperatur.

Ocieplanie się klimatu powoduje wzrost za równo zasięgu występowania kleszczy jak i ich liczebności na obszarach na których pajęczaki te już występują, a co za tym idzie do wzrostu częstotliwości ataków kleszczy na ludzi, co w konsekwencji przyczynia się do wzrostu częstotliwości występowania przenoszonych przez kleszcze chorób.

Wpływ wilgotności na kleszcze

Kleszcze preferują miejsca o wysokiej wilgotności. Dla każdego kleszcza istnieje krytyczny poziom wilgotności powietrza. Poniżej tego poziomu kleszcze tracą wodę, a powyżej mogą ją pobierać z powietrza. Wartość krytycznego poziomu wilgotności powietrza uzależniona jest od gatunku, stadium rozwoju, wieku i stanu fizjologicznego danego kleszcza. Osobniki tych pajęczaków występujące w miejscach w których wilgotność jest niska giną. Ubytek wody z organizmów kleszczy przy niskiej wilgotności jest bardzo szybki. Następuje on tym szybciej im wyższe są temperatury panujące w danym miejscu. Dla każdego kleszcza istnieje temperatura krytyczna po osiągnięciu której ubytek wody znacząco przyśpiesza. Wartość ta znana jest jako krytyczna temperatura oskórka. Wartość ta jest bliska maksymalnej temperaturze w której może przeżyć dany gatunek kleszcza. Kleszcze mają wiele sposobów na to aby możliwie jak najdłużej przebywać w temperaturach niższych od krytycznych. Dostosowują one swój rytm dobowy oraz kryjówki w których przebywają do panujących temperatur. Kiedy temperatura wzrasta przebywają bliżej powierzchni ziemi gdzie panuje wyższa wilgotność.

Przebieg ataków kleszczy, czyli jak atakują kleszcze?

W wyszukiwaniu żywicieli pomagają kleszczom receptory znajdujące się w przedniej parze nóg, na tarczce grzbietowej oraz w obrębie gnatosomy. Umożliwiają one kleszczom wykrywanie drgań otoczenia w tym również drgań powodowanych przez potencjalnych żywicieli kleszczy.

Po wybraniu odpowiedniego miejsca na skórze żywiciela kleszcze przecinają skórę za pomocą zębów chelicer, a następnie zagłębiają chelicery oraz hypostom w naciętym miejscu. Chelicery kleszczy są hakowate i pozbawione szczecin, co ułatwia używanie ich przez kleszcze do ataków. Jednocześnie wydzielana jest przez kleszcze szybko twardniejąca ślina. Ślina ta tworzy tak zwany futerał cementowy wokół narządu gębowego kleszczy. Futerał ten nie tworzy się w przypadku większości kleszczy zaliczanych do obrzeżkowatych. Podstawowym zadaniem tego futerału jest przyczepienie kleszcza do ciała żywiciela.

Kleszcze wydzielają szereg substancji umożliwiających im skuteczne pobieranie krwi. Do substancji tych należą między innymi czynniki agregujące płytki i przeciwzakrzepowe, a także mające działanie immunosupresyjne. Wspomniane związki syntezowane są w gruczołach ślinowych kleszczy i właśnie ze śliną przedostają się one do skóry żywicieli kleszczy. Podczas żerowania kleszczy objętość gruczołów ślinowych zwiększa się 25-krotnie.

Po pobraniu krwi kleszcze zaczynają jej trawienie. Polega ono głównie na odciągnięciu sodu i wody znajdujących się we krwi. Trawienie w przypadku kleszczy trwa aż do absorpcji hemoglobiny i lipidów. Powstający na skutek trawienia krwi kał kleszczy jest biały lub czarny. Może on mieć formę płynną lub pylistą. Kolor kału uzależniony jest od jego składu. Kał kleszczy zawiera w swoim składzie feromony wabiące.

Czasami zdarza się, że żywiciele kleszczy nabywają odporność na kleszcze dzięki czemu podczas kolejnych ataków zmniejsza się ilość krwi pobieranej przez kleszcze. Nabycie odporności przez żywiciela może też uniemożliwić kleszczom przyczepienie się do ciała żywiciela lub przyczynić się on do zmniejszania się ilości jaj składanych przez kleszcze.

Narządy zmysłowe kleszczy

Jeśli chodzi o narządy zmysłowe to kleszcze wyposażone są mechanoreceptory, fotoreceptory, chemoreceptory i termoreceptory. Receptory te znajdują się na pedipalpach, chelicerach, tarczce grzbietowej oraz na pierwszej parze odnóży kleszczy.

Spośród receptorów w które wyposażone są kleszcze najistotniejszy jest organ Hallera znajdujący się na grzbietowej stronie stopy pierwszej pary nóg. Organ Hallera może reagować na szeroki zakres bodźców w tym na bodźce mechaniczne, chemiczne oraz na zmiany wilgotności i temperatury. Organ ten ma kształt zagłębienia.

Na alloscutum i scutum znajdują się szczecinki. Pełnią one funkcje termoreceptorów i mechanoreceptorów.

Na IV członie pedipalp znajdują się organy głaszczkowe. Pełnią one funkcję mechanoreceptorów i chemoreceptorów.

Na wierzchołku palca chelicer znajduje się organ chelicarny. Pełni on funkcje smakowe i mechaniczne.

Tylko niektóre spośród gatunków kleszczy posiadają oczy. Najczęściej umieszczone są one w przedniej części idiosomy lub na bocznych krawędziach tarczki grzbietowej. U wielu gatunków kleszczy zamiast oczu występują światłoczułe komórki, które reagują na bodźce świetlne.

Usuwanie kleszczy

Usuwanie kleszczy nierzadko bywa trudne. Dotyczy to zwłaszcza gatunków wyposażonych w długie narządy gębowe takich jak na przykład kleszcz pastwiskowy (Ixodes ricinus). W przeszłości powszechna była opinia według której najskuteczniejszą najlepszym sposobem na pozbycie się kleszcza jest pokrycie go warstwą tłuszczu na przykład smalcu. Pokrycie kleszcza tłuszczem rzeczywiście odcina kleszcza od dostępu powietrza, a tym samym sprawia, że jego ciało drętwieje i łatwiej go wyciągnąć. Niestety jednocześnie prowadzi to do wystąpienia u kleszcza ślinotoku, co znacząco zwiększa ryzyko przeniesienia przez kleszcza szkodliwych patogenów. Z tego powodu kleszcze należy usuwać mechanicznie natychmiast po zauważeniu jego obecności. Im dłużej trwa żerowanie kleszcza w danym miejscu tym trudniej jest go usunąć.

Kleszcze wiążą się z licznymi zagrożeniami dla człowieka. Można wręcz powiedzieć, że są one jednymi z najbardziej niebezpiecznych dla człowieka zwierząt występujących w Polsce. Zagrożenie ze strony kleszczy stale rośnie. Postępujące ocieplenie klimatu sprawia, że w chwili obecnej ich ataki mogą się zdarzyć już o niemal każdej porze roku.  Kleszcze mogą nas zaatakować w wielu miejscach. Najczęściej dzieje się to na terenach leśnych coraz częściej jednak pojawiają się one również na terenie ogródków działkowych i ogrodów.

W przypadku lasów najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie kleszczy jest po prostu unikanie tych miejsc. Jeśli nie jest to możliwe należy nosić ubrania szczelnie zakrywające ciało, a najlepiej nasączone permetryną. Warto również spryskać się środkiem przeciwko kleszczom najlepiej zawierającym DEET.

Odkleszczanie - metody zwalczania kleszczy na działkach i w ogrodach

Dużo większe możliwości uchronienia się przed kleszczami mamy w przypadku naszych działek i ogrodów. Istnieje prosty sposób na pozbycie się kleszczy z ogrodu lub działki. Jaki jest sposób na zwalczanie kleszczy w ogrodzie lub zwalczanie kleszczy na działce?

Oprysk na kleszcze, Zamgławianie na kleszcze

Tym sposobem jest odkleszczanie ogrodu lub odkleszczanie działki. Odkleszczanie działki lub odkleszczanie ogrodu polega na zwalczaniu kleszczy poprzez oprysk kleszczy lub zamgławianie kleszczy. Odkleszczanie przeprowadzane jest za pomocą zabijających kleszcze substancji chemicznych. Substancje te mogą być nanoszone za pomocą oprysku lub mgły (zamgławianie kleszczy). Czym różnią się od siebie oprysk i zamgławianie kleszczy? Podstawowa różnica polega na wielkości kropli używanych podczas obu rodzajów zabiegów. Krople powstające podczas zabiegu jakim jest zamgławianie kleszczy są znacznie mniejsze niż krople powstające podczas zabiegów takich jak oprysk na kleszcze.

Odkleszczanie działki to skuteczny sposób na pozbycie się kleszczy, ale również skuteczny sposób na komary. Jest tak ponieważ używane do zwalczania kleszczy substancje skutecznie zwalczają wszystkie gatunki owadów i pajęczaków. Odkleszczanie ogrodu lub odkleszczanie działki to zatem jednocześnie odkomarzanie ogrodu lub odkomarzanie działki.

zwalczanie kleszczy odkleszczanie Gdańsk Gdynia sopot trójmiasto warszawa Olsztyn Grudziądź Toruń Bydgoszcz iława lubawa nowe miasto Brodnica Ostróda Rypin usuwanie kleszczy tępeienie kleszczy kleszcz w ogrodzie kleszcz na działce jak usunąć kleszcze odkleszczanie działki odkleszczanie ogrodu zwalczanie tępienie kleszczy oprysk na kleszcze zamgławianie na kleszcze

Odławianie kotów

Odławianie kotów, odławianie dzikich zwierząt i informacje nt. metod odłowu oraz zagrożeń wynikających z obcowania ze zdziczałymi zwierzętami. Więcej »

Dezynfekcja i antyseptyka

Dezynfekcja i antyseptyka to podobne zagadnienia jednak po dokładniejszym zapoznaniu się z właściwościami tych metod dostrzegamy różnice. Więcej »

Odkażanie

Zabiegi dezynfekcji (odkażania) mają na celu wyeliminowanie jak największej ilości drobnoustrojów z dezynfekowanej powierzchni. Więcej »

Barszcz Sosnowskiego - usuwanie zagrożenia

Roślina od dłuższego czasu występująca w Polsce, jednak od niedawna stanowi problem. Jest bardzo dużym zagrożeniem dla wszystkich osób. Więcej »

Sektor spożywczo - przemysłowy

Sektor spożywczy jest branżą szczególnie narażoną na obecność szkodników. Gryzonie, insekty, a nawet ptaki znajdują w zakładach przetwórstwa spożywczego wszystko co jest im do życia potrzebne tj. wodę, pożywienie i schronienie. Zadaniem firm DDD jest zapobieganie, do tego stopnia w jakim jest to wykonalne, dostępu szkodników na teren zakładu. Warunkiem wstępnym dla procedur HACCP jest zwalczanie szkodników wg Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) dla branży spożywczej.

Więcej »

Sektor rolniczy

Zabiegi DDD są bardzo istotne dla rolnictwa. Regularnie wykonywane zabiegi dezynfekcji w pomieszczeniach inwentarskich jak np. kurniki czy chlewnie mają pozytywny wpływ na wynik finalny chowu. Równie istotna dla takich miejsc jest odpowiednia deratyzacja. Dzięki odpowiednim zabiegom DDD zwiększa się przyrost masy zwierząt, zmniejsza się zachorowalność.

Więcej »

Sektor klienta indywidualnego

Bardzo obszerną grupę naszych klientów stanowią klienci indywidualni. Specjalnie dla Państwa przeprowadzamy zabiegi odkomarzania w ogrodach, na działkach wypoczynkowych, polach namiotowych. Dużym zagrożeniem dla osób uczulonych na jad są m.in. szerszenie i osy. Zajmujemy się usuwaniem gniazd tych owadów. Jeśli dotyczy Państwa któryś z powyższych problemów zapraszamy do kontaktu, na pewno pozbędziemy się go raz na zawsze!

Więcej »

Sektor użyteczności publicznej

Miejsca użyteczności publicznej jak przychodnie, hotele, przedszkola, restauracje są miejscami, w których większą uwagę należy poświęcić dezynfekcji głównie ze względu na liczbę osób tam przebywających. Dbając o dobro tych osób należy regularnie wykonywać odkażanie, szczególnie toalet, kuchni. Dodatkowo w restauracjach oraz hotelach wykonuje się deratyzację, obowiązkowo w tych, w których obowiązuje HACCP.

Więcej »