Osa pospolita - podstawowe informacje

Każda osoba powinna zapoznać się z podstawowymi informacjami na temat osy pospolitej i zagrożenia jakie ze sobą niesie.

OSA POSPOLITA (VESPULA VULGARIS) - podstawowe informacje

Każdego roku w okresie letnim pojawia się problem z gniazdami os, które nie tylko są uciążliwe, ale również mogą stanowić realne zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Zapraszamy Państwa do zapoznania się z artykułem na temat występowania os pospolitych oraz ich trybu życia. Chcemy również wskazać Państwu podstawowe różnice pozwalające odróżnić osy od pszczół, ponieważ sprawia to często nie lada kłopot.

BUDOWA

Ciało osy pospolitej osiąga długość około 15 mm, zaś około 22-25 mm mierzy królowa całego roju. Generalnie samice są nieco większe od samców. W budowie ciała tych owadów można wyróżnić głowę, tułów i odwłok, całość o żółto-czarnym ubarwieniu. Wzór który się na nie składa, tworzy jednak różne kombinacje, w zależności od gatunku (klasyczne żółto-czarne paski, czarne strzałki z żółtymi kropkami po bokach itp.). Na głowie umiejscowiona jest para oczu złożonych (ocelli), kilka oczek prostych oraz aparat gębowy typu gryzącego. Osa pospolita wyposażona jest w ogromne żuwaczki, przy pomocy których jest w stanie ciąć najróżniejszy typ pokarmu (np. twarde chitynowe pancerze innych owadów, kawałki mięsa czy słodkiej bułki). Poza pokarmem, osy wykorzystują żuwaczki również do zeskrobywania fragmentów drewna, który następnie przerabiają na budulec gniazda. Osy, podobnie jak pszczoły i mrówki należą do rzędu błonkówek (Hymenoptera), a co za tym idzie - posiadają dwie pary błoniastych skrzydeł spiętych ze sobą rzędem haczyków. Tworzy to z nich jednolitą powierzchnię lotną. Warto zaznaczyć, że w czasie spoczynku, skrzydła te układają się wzdłuż ciała. W przerwie między zatułowiem, a odwłokiem znajduje się charakterystyczne przewężenie czyli stylik (jest to swoista osia talia). Na zakończeniu odwłoka znajduje się żądło, które stanowi naturalną broń w razie zagrożenia, a także ułatwia osom uśmiercenie ofiar.

PO CO OSIE ŻĄDŁO ?

Gdy chodzi o żądło os jest to zmodyfikowane pokładełko, czyli narząd, za pomocą którego samice wielu owadów składają jajeczka. Jest on u wielu gatunków ukryty i wiele owadów nie może stosować go do żądlenia (np. spiczasta szabelka na końcu odwłoka pasikonika zielonego). Jednak u os i innych żądłówek (czyli także pszczół, a nawet wielu gatunków mrówek) pokładełko przeszło specjalną modyfikację, dzięki czemu stało się ich groźną bronią. Dodatkowo, żądło os jest umieszczone w najbardziej ruchliwej części odwłoka, więc mogą nim wymachiwać w dowolnym kierunku. Samo żądło to taka jakby szpada połączona ze zbiorniczkiem zawierającym jad wielokrotnego użytku.

WYSTĘPOWANIE I TRYB ŻYCIA

Osy pospolite można spotkać w każdym miejscu, gdzie mieszkają i pracują ludzie. Żyją one w gromadach, zakładając gniazda, przeważnie kulistego kształtu, z szarej masy przypominającej papier, uzyskiwanej w wyniku przeżuwania drewna mieszanego następnie ze śliną. Wewnątrz gniazda znajduje się plaster zawierający złożone przez królową jaja, otoczony licznymi powłokami masy papierowej zapewniającymi ochronę przed zimnem rozwijającym się jajom, a następnie larwom. Stała temperatura oraz wilgotność potrzebna do rozwoju larw utrzymywana jest we wnętrzu gniazda dzięki izolacyjnemu działaniu jego ścian. Również otwór wejściowy jest niewielki, umożliwiający wejście lub wyjście jednemu owadowi. Osy zakładają gniazda w miejscach zacisznych pod okapami dachów, na strychach, w rozpadlinach, a nawet w opuszczonych norach gryzoni, na grządkach w ogrodzie lub w ziemi, skąd robotnice usuwają nawet niewielkie kamyki, aby umożliwić rozbudowę gniazda. Osy i ich gniazda można łatwo dostrzec, ponieważ są one bardzo aktywne w ciągu dnia. Roje owadów są zatem dobrze widoczne i słyszalne w miejscach, gdzie znajdują sie ich kolonie. A kolonie te składają się z płodnych samic - królowych, samców - trutni oraz bezpłodnych samic zwanych robotnicami: zbieraczek, strażniczek i nianiek. Różnice w wyglądzie między królową a robotnicami są nieznaczne. Wydzielając specyficzny feromon przyczynia się do utrzymania w ładzie i porządku całej koloni, a także do odpowiedniego podziału jej na kasty. Królowa wytwarza także substancję odstraszającą, umożliwiającą swobodne poruszanie po ulu. Zapewnia jej to dominację w całej koloni. Początkowo, gdy w gnieździe jest dużo larw, robotnice zbierają dla nich pokarm zawierający białko zwierzęce, a w zamian otrzymują słodką wydalinę, którą chętnie zlizują. Pod koniec lata larw jest znacznie mniej - więc robotnice poszukują słodkich pokarmów w siedzibach ludzkich, spijają nektar z kwitnących roślin. Generalnie jednak osy są wszystkożerne, bywają szkodnikami owoców, atakują również inne owady. Największy rozwój kolonii następuje po trzech miesiącach od jej założenia, a pod koniec lata pojawiają się w niej płodne samice i samce. W gnieździe może być sześć do dziesięciu tysięcy komórek. Zdarza się, że takie kolonie są aktywne jeszcze w październiku, a nawet w listopadzie. Formą zimującą są zapłodnione samice, które wiosną zakładają nowe gniazda. Trutnie i robotnice giną przed zimą.

RÓŻNICE MIĘDZY PSZCZOŁĄ A OSĄ

Osy bardzo często mylone są z pszczołami ze względu na podobieństwo wizualne, jednak charakteryzują się one innymi zasadami życia. Poniżej wskazane zostaną główne różnice pomiędzy tymi dwoma owadami, zarówno w wyglądzie, jak i w prowadzonym trybie życia:

  1. Osy są sporo dłuższe od pszczół. Porównując robotnice (najczęściej spotykane na łąkach, w parkach czy w ogrodach) można stwierdzić, że pszczoła robotnica ma około 12-15 mm długości, gdy tymczasem osa robotnica osiąga długość nawet do 20 mm.

  2. Pszczoły w porównaniu do os są też bardziej krępe, mocniej owłosione i ciemniejsze. Mają też mniej widoczne przewężenie między tułowiem a odwłokiem ? u os jest ono bardziej uwypuklone.

  3. U os występuje silnie rozwinięty aparat gębowy typu gryzącego, czyli różni się od aparatu pszczół, które posiadają typ gryząco-liżący.

  4. Osy żywią się głównie pokarmem zwierzęcym, częściowo roślinnym (zalicza się je do wszystkożernych), natomiast pszczoły są roślinożerne.

  5. Osy nie magazynują żywności, więc plastry służą im tylko do wychowy czerwia, zaś pszczoły magazynują znaczne ilości pożywienia.

  6. Osy budują gniazda na ziemi lub nawet w ziemi (w różnych norach czy wykopanych dołach), natomiast pszczoły najczęściej tworzą je nad powierzchnią ziemi, najczęściej na drzewach.

  7. Osy zeskrobują z drzew drobniutkie wiórki, sklejają je śliną i tworzą masę papierową, której używają do prac budowlanych. Ma ona charakterystyczny kolor tektury. Pszczoły wytapiają ze swojego ciała wosk i z niego budują plastry koloru złocistożółtego.

  8. Osy budują w gnieździe kilka, a nawet kilkanaście poziomych plastrów, a otwory ich komórek są zwrócone do dołu. Pszczoły zaś budują plastry pionowe.

  9. W gniazdach os nie znajdziemy miodu, gdyż nie wytwarzają go. Są one wszystkożerne, więc żywią się również roślinnym pokarmem, ale nie zbierają nektaru z kwiatów w przeciwieństwie do pszczół, które to robią i są naturalnymi wytwórcami miodu.

  10. Zdarzają się osy samotnice, natomiast pszczoły zawsze żyją w rodzinach.

  11. Osa żądli wiele razy aplikując zawsze po trochu jadu. Nie zostawia żądła w ciele ofiary, może je bez problemu wyjąć i polecieć dalej. Pszczoła podczas próby wyciągnięcia żądła ze swojej ofiary wyszarpuje cały aparat żądłowy i zaraz po tym ginie. Pozostawione w ciele ofiary żądło aplikuje jad nawet po oddzieleniu się od pszczoły.

  12. Osy są agresywne z natury szybko atakują każdego, kto stanie im na drodze (zarówno człowieka, jak też inną pszczołę). To szybkie wpadanie w gniew jest zapewne podyktowane faktem, że osa nie musi obawiać się utraty żądła i śmierci w sytuacji ataku na ofiarę, o czym wskazywała wyżej wymieniona różnica. Natomiast pszczoły są gatunkiem bardzo spokojnym i dość łagodnym. Ich ataki agresji zwykle są spowodowane konkretnym czynnikiem drażniącym.

  13. Użądlenia os są mniej szkodliwe od użądleń pszczół , ponieważ ?wstrzykują? one pod skórę tylko część jadu. Aby wywołać śmierć dorosłego człowieka potrzeba kilkuset użądleń osy (wyjątek oczywiście stanowią alergicy u których może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, a także dzieci oraz osoby starsze).

Powyższe różnice wskazano głównie na podstawie opracowania Barbary Wilkianiec. Jak można zauważyć osy i pszczoły w rzeczywistości o wiele więcej różni niż łączy. Zdecydowanie bardziej pożyteczne dla człowieka są pszczoły. To z nimi żyjemy zgodnie na jednej przestrzeni od tysięcy lat.

CIEKAWOSTKI :

Tagi: Zwalczanie os, usuwanie gniazd szerszeni,

  1. Potwierdzono, że w figach można znaleźć martwe osy. Owady wchodzą w dojrzewające figi, składają tam jajka, a następnie umierają wewnątrz owocu. Specjalne enzymy rozkładają ciało osy.

  2. Jak donoszą naukowcy na łamach pisma ?Palaeontology? - osy sprzed dziesiątków milionów lat zasiedlały gnijące jaja dinozaurów. W 1989 r. w Argentynie odkryto doskonale zachowaną skamieniałość jaja olbrzymiego tytanozaura. Niedawno naukowcy dostrzegli, że w środku jajka o średnicy 20 cm znajdują się niewielkie otworki (długie na 2-3 mm i szerokie na 1 mm), które strukturą przypominały kokony owadów. Zdaniem badaczy są one najbardziej zbliżone kształtem i rozmiarem do kokonów pewnych gatunków dzisiejszych os. Dr Jorge Genise z Museo Argentino de Ciencias Naturales twierdzi, że osy mogły się mogły spełniać ważne zadanie, ponieważ najprawdopodobniej żywiły się owadami, które żerowały na gnijących jajach dinozaurów oraz usuwały gnijące resztki przed następnym sezonem lęgowym.

  3. Gniazdo osy może mieć nawet metr średnicy! W takim gnieździe może mieszkać nawet 7000 osobników!

  4. Niektóre osy piją sfermentowaną ciecz z owoców. Owady upijają się w ten sposób do nieprzytomności.

zwalczanie os usuwanie gniazd szerszeni dezynsekcja sektor użyteczności publicznej sektor rolniczy sektor klienta indywidualnego sektor spożywczo - przemysłowy

Gryzki - czym są, skąd się biorą i jak je zwalczyć

Gryzki znane również jako psotniki są rzędem drobnych owadów o prymitywnej budowie i delikatnym ciele. Gryzki są szare, ciemnobrązowe lub żółtawe. Gryzki są szare, ciemnobrązowe lub żółtawe. Jeśli więc zauważymy małe szare robaczki, małe brązowe robaczki lub małe zółte robaczki to bardzo możliwym jest, że zauważyliśmy gryzki. Więcej »

Rozkruszek mączny

Dorosły roztocz osiąga długość około 0.5-0.7 mm. Rozkruszek przemieszcza się poprzez przyczepienie się do innych owadów. Samica składa około 250 jaj w ciągu roku na opakownia oraz produkty. Przy temperaturze 18?20?C i wilgotności 80%, żyją około 2 miesiące. Więcej »

INSEKTPOL członkiem Polskiego Stowarzyszenia Mykologów Budownictwa

INSEKTPOL Tomasz Zawacki został członkiem Polskiego Stowarzyszenia Mykologów Budownictwa. Więcej »

Odkomarzanie - zwalczanie komarów

Komary z rodziny komarowatych (Culicidae) ponad 3tyś gatunków. Najczęściej spotykanym jest komar brzęczący (Culex pipiens). Więcej »

Sektor spożywczo - przemysłowy

Sektor spożywczy jest branżą szczególnie narażoną na obecność szkodników. Gryzonie, insekty, a nawet ptaki znajdują w zakładach przetwórstwa spożywczego wszystko co jest im do życia potrzebne tj. wodę, pożywienie i schronienie. Zadaniem firm DDD jest zapobieganie, do tego stopnia w jakim jest to wykonalne, dostępu szkodników na teren zakładu. Warunkiem wstępnym dla procedur HACCP jest zwalczanie szkodników wg Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) dla branży spożywczej.

Więcej »

Sektor rolniczy

Zabiegi DDD są bardzo istotne dla rolnictwa. Regularnie wykonywane zabiegi dezynfekcji w pomieszczeniach inwentarskich jak np. kurniki czy chlewnie mają pozytywny wpływ na wynik finalny chowu. Równie istotna dla takich miejsc jest odpowiednia deratyzacja. Dzięki odpowiednim zabiegom DDD zwiększa się przyrost masy zwierząt, zmniejsza się zachorowalność.

Więcej »

Sektor klienta indywidualnego

Bardzo obszerną grupę naszych klientów stanowią klienci indywidualni. Specjalnie dla Państwa przeprowadzamy zabiegi odkomarzania w ogrodach, na działkach wypoczynkowych, polach namiotowych. Dużym zagrożeniem dla osób uczulonych na jad są m.in. szerszenie i osy. Zajmujemy się usuwaniem gniazd tych owadów. Jeśli dotyczy Państwa któryś z powyższych problemów zapraszamy do kontaktu, na pewno pozbędziemy się go raz na zawsze!

Więcej »

Sektor użyteczności publicznej

Miejsca użyteczności publicznej jak przychodnie, hotele, przedszkola, restauracje są miejscami, w których większą uwagę należy poświęcić dezynfekcji głównie ze względu na liczbę osób tam przebywających. Dbając o dobro tych osób należy regularnie wykonywać odkażanie, szczególnie toalet, kuchni. Dodatkowo w restauracjach oraz hotelach wykonuje się deratyzację, obowiązkowo w tych, w których obowiązuje HACCP.

Więcej »